Welke soorten vlonders zijn te onderscheiden?

We kunnen de volgende soorten vlonders onderscheiden:

• Vlonders gemaakt van hardhout
• Vlonders gemaakt van houtcomposiet
• Vlonders gemaakt van bamboe

De keuze voor een bepaald type vlonder hangt onder meer af van wat u van uw vlonder verwacht. Momenteel bepalen hardhouten vlonderplanken nog het grootste deel van de vlonderplankenmarkt.

Een vlonderplank of toch voor een buitenparketvloer kiezen?

Zodra de planken met clips bevestigd worden en er geen schroefgaten zichtbaar zijn, spreken we over buitenparketvloeren. Deze clipbevestiging kan alleen met stabiele duurzame houtsoorten. Bangkirai valt dan af. Dit omdat bangkirai teveel kan krimpen en uitzetten in ons klimaat.

Wenst u een natuurlijk uitziende vlonder dan scoort een composiet vlonder minder en kunt u in de keuze concentreren op een hardhout of bamboe. In Nederland neemt het gebruik van de Moso X-treme buitenparketvloeren, gemaakt van bamboe, sterk toe.

Wenst u weinig onderhoud en kleurbehoud, dan scoort een hardhouten vlonder en bamboe vlonder minder vanwege de vergrijzende eigenschappen ten opzichte van de houtcomposiet. Zeer belangrijk is dan wel de juiste kwaliteit houtcomposiet te hebben. De Amerikaans marktleider Fiberon levert ook in Nederland en heeft vele grote referentie projecten. Fiberon buitenparket is populair geworden, omdat het door een gepatenteerde Permatech coating bijzonder weinig onderhoud vraagt. Ook het stroefheidscertificaat, het gebruik van gerecyclede kunststof, het sterk kleurvaste karakter en een aflopende garantie van 20 of 25 jaar bepalen het succes.

Naast Fiberon zijn ook de zeer exclusieve Greenwood vlonderplanken populair in designtuinen. Deze mooie composietvlonderplanken ogen in het algemeen natuurlijker dan de Fiberonplanken maar vragen af en toe toch iets meer schoonmaak-onderhoud. Zo dienen vetvlekken binnen 24 uur verwijderd te worden om de planken mooi te houden. Greenwood wordt gemaakt in Venetië van houtmeel in combinatie met eco-vriendelijk plastic (polypropyleen) in de verhouding van 70% hout en 30% kunststof. Het is, net als hout, te zagen en te verwerken. De planken hebben twee te gebruiken kanten die door de fabrikant ‘loft’, met een fijne structuur, en ‘solarium’, iets ruwer met een middengroef, worden aangeduid. De planken zijn 16.2 mm breed, worden met clips bevestigd en zijn in 6 verschillende kleuren te verkrijgen: Honey, Tobacco, Sienna, Ebony, Wengé en White.

Kiest u voor een kwalitatief goede hardhout dan komt de houtsoort Ipé (of Surinaams Groenhart) als beste uit de bus. Deze planken vergrijzen met een zichtbare houtnerf en Ipé wordt door velen beschouwd als de Mercedes onder de hardhoutsoorten. Een nadeel van deze houtsoort zijn de kosten voor de vlonderplanken die, in vergelijking met andere hardhoutsoorten, vrij hoog zijn.

Hardhouten vlonderplanken van Ipé zoals die te krijgen zijn binnen het exclusieve buitenparket Supreme, hebben een chique uitstraling. Zowel de schroeven als de clips zijn niet te zien. De kopse kanten zijn afgewerkt met een veer en groef. Binnen dit assortiment, met een unieke onzichtbare clipverbinding,  zijn echter ook milder geprijsde vlonderplanken te verkrijgen in de houtsoorten Alungu (mukulungu), Garapa en Padoek (padouk). De eerstgenoemde verschilt van Ipé omdat de houtnerf na vergrijzing minder zichtbaar is. Garapa is iets geler van kleur en Padoek iets roder.

Brede hardhouten vlonderplanken, van circa 18.5 cm of meer, worden meestal niet met clips bevestigd maar worden geschroefd. Door de rvs-(inox) schroeven verdiept aan te brengen en te voorzien van een hardhouten prop zijn deze planken nog redelijk strak af te werken. Het netjes afwerken van de prop kost wel meer arbeidstijd dan het gebruik van clips…

Wat is belangrijk bij het aanbrengen van een vlonder?

Is er voldoende ruimte op een dakterras of in een tuin om een dubbele onderconstructie voor de vlonderplanken te maken dan heeft dat vanuit het oogpunt van stabiliteit en ventilatie de voorkeur. Op dakterrassen wordt meestal gewerkt met (verstelbare) balkdragers zodat het vlonderdek netjes waterpas kan worden gesteld. Hout krimpt en zet uit onder invloed van het weer en de seizoenen. Het is van groot belang dat er voldoende geventileerd wordt onder het vlonderterras. Gebruik om deze reden dan ook geen antiworteldoek tussen de draagbalken en de vlonderplanken want de vlonderplanken kunnen gaan ‘schotelen’ (kromtrekken).

Een zeer belangrijk punt bij het maken van een vlonderterras is de afstand tussen de draagbalken waar de vlonderplanken op bevestigd worden. De onderlinge afstand van de draagbalken wordt bepaald door de dikte van de plank. In grote lijn komt het erop naar dat de hart op hart afstand bij 21 mm dikte 35 cm, 25 mm 45 cm en 28 mm 55 cm is. Het is verstandig om altijd de specifieke montage handleiding er op na te slaan!

Het advies is tevens om bij zeer intensief gebruikte vlonders met een wat hogere puntbelasting de tussenruimtes te versmallen met 5 cm. Gebruik daarvoor altijd geschaafde onderbalken omdat deze, in tegenstelling met fijn bezaagde hardhouten balken, maatvast zijn.

Schroeven in het zicht moeten zoveel mogelijk vermeden worden. Maar worden de planken toch geschroefd zorg er dan voor dat de schroeven netjes op 1 lijn worden geschroefd. Er bestaan ook clips die aan de achterzijde van de vlonderplank geschroefd kunnen worden waarna de plank omgedraaid wordt en aan de draagbalk wordt bevestigd. Zo blijven de schroeven onzichtbaar en wordt de vlonder strakker afgewerkt en worden de planken ‘gepromoveerd’ tot buitenparket.

Beter is het om hardhouten planken te gebruiken die vastgezet kunnen worden met een B-Fix clip. De montage van deze clips is een stuk eenvoudiger en gaat ook sneller. De fabrikant van dit gepatenteerde systeem is gevestigd in België.  De B-Fix clips zelf zijn in een blanke of zwarte uitvoering te verkrijgen. De hardhouten B-Fixplanken zijn dan aan de zijkanten voorzien van groeven die het gebruik van de B-Fix clips mogelijk maken. De hardhoutsoorten Alungu, Ipé en Garapa worden verhandeld met dit B-Fixsysteem.

Moso X-treme

Niet iedere bamboevlonderplank is van dezelfde hoogwaardige kwaliteit. Bij goedkopere bamboeplanken bestaat de kans dat de vezels aan de oppervlakte onder invloed van het weer loslaten en dat de plank ruw wordt of zelfs gaat splinteren. Een goede keuze voor een kwalitatief goede bamboevlonderplank is de aanvankelijk wat donker ogende Moso X-treme-vlonderplank. Deze donkere kleur is het gevolg van het toegepaste Thermoproces. Echter de donkere kleur verdwijnt onder invloed van zonlicht en wat overblijft is een prachtige grijze vlonder. Het onderhoud aan de bamboevlonder is vrij beperkt: 1x per jaar schuurborstelen is voldoende om de bamboevlonder in topconditie te houden. Op de bamboeplanken van Moso X-treme wordt 10 jaar fabrieksgarantie gegeven. Deze bamboevlonderplanken zijn in principe in drie breedtes te krijgen maar de smalle (13.7 mm) en de brede (178 mm) worden het meest verkocht.

Professionals gebruiken voor het verwerken van de Moso X-treme-vlonderplanken een onderbalk van een verlijmde merbau, een hardhoutsoort, ligger. De verlijmde liggers van Merbau (van bijvoorbeeld 60×40 mm) zijn stabieler en daardoor rechter, dan de niet verlijmde variant.

De voorkeur gaat uit naar een dubbele onderlaag van balken maar dat is niet in iedere situatie mogelijk.

Fiberon

De fabrikant van Fiberon somt een aantal kenmerken op die het product typeren:

• De planken bestaan voor 50% uit hout en voor 50% uit kunststof
• De planken scheuren niet, vervormen niet, splinteren niet en hebben een verwaarloosbare lengte uitzetting
• Het product heeft zich in de V.S. al bewezen
• De planken bestaan uit Uv-bestendig materiaal dat voorzien is van een speciale coating
• De oppervlakte van de planken zijn meerkleurig uitgevoerd wat de houtuitstraling versterkt
• De planken worden onzichtbaar bevestigd met speciale clips maar kunnen ook geschroefd worden
• De planken kunnen net als hout gezaagd worden
• De planken kunnen zonder afschot geplaatst worden
• De planken zijn in zes verschillende series te verkrijgen zelfs met een breedte van 18.4 cm.

Enkele eerder genoemde hardhoutsoorten…

Ipé of Surinaams groenhart is een hardhoutsoort uit Suriname en andere landen van tropisch Amerika. Kenmerk van deze houtsoort is het verschil in kleur van het kernhout (vaak groenachtig) en het gelige grijzige spinthout. Het hout is zeer hard en sterk. Ipé of Surinaams groenhart valt in Duurzaamheidsklasse I.

De eigenlijke naam van houtsoort Alungu is Mukulungu. Het wordt door leveranciers ook wel onder andere namen op de markt gebracht. Het is een West-Afrikaans loofhoutsoort dat voornamelijk afkomstig is uit Zaïre. Mukulungu is ingedeeld in Duurzaamheidsklasse I/II.

Garapa is afkomstig uit Zuid-Amerika en dan met name uit Brazilië. Kiest u voor deze lichtere loofhoutsoort en gaat u van bovenaf schroeven? Gebruik kwalitatief goede rvs-schroeven om lelijke donkere houtverkleuring tegen te gaan. Garapa is ingedeeld in Duurzaamheidsklasse II.

Het kernhout van Padoek of Padouk, een loofhoutsoort afkomstig uit West-Afrika, is helderrood van kleur. Padoek is duurzamer dan het meer bekende Bangkirai. Door het tijdig aflakken van het hout met een zuurhoudende lak kan de kenmerkende rode kleur grotendeels behouden blijven. Padoek is ingedeeld in Duurzaamheidsklasse I.

Dankwoord

Dit artikel is mede tot stand gekomen door Awood. Awood, Uden is importeur, producent en montage-specialist van buitenhoutprojecten. De Schetsservice bedankt Awood voor het beschikbaar stellen van de monsters en het redigeren van deze tekst.