Tuinplanten
Arbutus unedo ‘Compacta’ is een compact groeiende aardbeiboom. Arbutus unedo ‘Compacta’ bloeit met witte Pieris-achtige bloemen in de zomer periode.
Na de bloei worden in het volgende jaar de karakteristieke oranje rode vruchten gevormd die doen denken aan aardbeien. Vaak zijn zowel witte bloemen als rode vruchten tegelijkertijd te zien. De vruchten zien er aantrekkelijk uit, zijn niet giftig maar zijn ook niet echt lekker. Toch worden er van de vruchten alcoholische dranken gestookt.
Arbutus unedo ‘Compacta’ houdt van een zonnige beschutte standplaats en een niet te arme bodem. Arbutus unedo, komt van origine uit het Middellandse Zee gebied.
Het blad van Arbutus unedo ‘Compacta’ is wintergroen en omgekeerd eirond.
Arbutus unedo ‘Compacta’ blijft, zoals de naam suggereert, wat kleiner dan de soort Arbutus unedo. Compact betekent hier niet groter dan een meter of 4-5 terwijl de soort toch wel een meter of 9 tot 10 hoog kan worden.
Herkomst van de vlinderstruik
De vlinderstruik is voor het eerst ontdekt in China rond 1887 door Pater Armand David na wie de vlinderstruik is vernoemd: Buddleja davidii. Behalve in China komt de vlinderstruik van nature ook voor in Japan. Tegenwoordig is de vlinderstruik in veel landen en op veel plekken verwilderd.
De vlinderstruik in de tuin
De vlinderstruik, Buddleja davidii, is vooral populair om de vele vlinders die op deze struik afkomen.
De vlinderstruik kan uitgroeien tot een zeer hoge en losgroeiende struik.
Een vlinderstruik kan invriezen wanneer de temperatuur daalt onder de – 15 graden. Het is dan ook verstandig om wat extra grond of compost rond de voet van de vlinderstruik aan te brengen.
Het snoeien van een vlinderstruik
Om een vlinderstruik compact te houden is het aan te bevelen om de Buddleja in het voorjaar rigoureus te snoeien. Knip alle takken af tot een halve meter boven de grond zodat de vlinderstruik niet later mooi compact blijft! Snoeien is ook noodzakelijk om de vlinderstruik rijker te laten bloeien.
Het aanplanten van vlinderstruiken draagt niet bij tot het in stand houden van wat zeldzamere vlindersoorten. Deze vlinders vliegen hier niet op en gebruiken de buddleja‘s ook niet als waardplanten. Vlinderstruiken trekken vooral dagpauwogen, witjes, gehakkelde aurelia’s, distelvlinders of kleine vossen.
Cultivars van de vlinderstruik
Van Buddleja davidii bestaan veel verschillende cultivars die vooral verschillen in planthoogte, bloeikleur en lengte van de bloem. Ook bestaan er andere soorten vlinderstruiken zoals Buddleja weyeriana die een afwijkende gele bloeikleur heeft!
Enkele mooie en bekende cultuurvariëteiten zijn:
- B. d. ‘African Queen’ – donker purperviolet
- B. d. ‘Black Knight’ – zeer donkerpurper
- B. d. ‘Border Beauty’ – lilapaars
- B. d. ‘Empire Blue’ – paarsblauw
- B. d. ‘Ile de France’ – dieppaars
- B. d. ‘Pink Delight’ – roze
- B. d. ‘Royal Red ‘ – paarsrood
- B. d. ‘White Profusion’ – wit
Choisya ternata ‘Goldfingers’ is een fris geelgroenbladige variant van het uit Mexico afkomstige Choisya ternata. Maar de Nederlandse naam heeft de afkomst al verraden: Mexicaanse-oranjebloesem.
Choisya ternata ‘Goldfingers’ is geen snelle groeier. Uiteindelijk wordt Choisya ternata ‘Goldfingers’ circa 2 meter hoog en net zo breed.
Choisya ternata ‘Goldfingers’ staat uiteraard graag zonnig en warm en op een goed waterdoorlatende bodem.
Elaeagnus x ebbingei, olijfwilg of zilverbes, wordt meestal gebruikt als haagplant. De sierwaarde van Elaeagnus x ebbingei bestaat voornamelijk uit het fraaie grijsgroene wintergroene blad.
Elaeagnus x ebbingei is een kruising tussen Elaeagnus macrophylla en Elaeagnus pungens en de officiële schrijfwijze is dan ook Eleagnus x ebbingei. Beide soorten komen van nature voor in oost-Azië.
Bij aanhoudende strenge vorst kan Elaeagnus x ebbingei invriezen waarbij Elaeagnus x ebbingei het blad laat vallen.
Als losse struik kan Elaeagnus x ebbingei of de olijfwilg circa 200 cm hoog worden. De olijfwilg krijgt een min of meer ronde bossig uiterlijk.
Elaeagnus ebbingei bloeit met kleine witte klokvormige hangende bloemetjes in de periode oktober-november.
De herkomst van Gaultheria shallon of appeltjesblad
Gaultheria shallon, appeltjesblad of bergthee, behoort tot de heide-familie en komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika waar deze plant te vinden is als onderbegroeiing van naaldhoutbossen.
Het gebruik van Gaultheria shallon of appeltjesblad in de tuin
Gaultheria shallon is een wintergroene heesterachtige plant en kan zich sterk uitbreiden met ondergrondse worteluitlopers en kan gaan woekeren. Om deze reden is het zaak om ervoor te zorgen dat Gaultheria shallon zich niet al te sterk uit kan breiden door een wortelbegrenzer toe te passen.
De zwarte bessen die na de bloei ontstaan zijn eetbaar, vitaminerijk en werden door de indianen zowel vers als in koeken gegeten.
De bloemetjes van Gaultheria shallon lijken op porseleinen klokjes of urnen en verschijnen in mei.
De hoogte van Gaultheria shallon bedraagt in tuinen tussen de 30 cm en de 80 cm hoewel de struik soms ook enkele meters hoog kan worden.
Het wintergroene blad van Gaultheria shallon is eivormig, dik en vrij donkergroen en wordt door bloemisten veel gebruikt in boeketten.
Gaultheria shallon of appeltjesblad combineren
Gaultheria shallon is als groepsbeplanting goed te combineren als wintergroene onderbeplanting van hogere sierheesters zoals bijvoorbeeld krentenboompje, seringen. Appeltjesblad is eveneens goed te combineren met heide (ericacea) en in een beplanting van coniferen.
Hamamelis intermedia ‘Diana’ is een rode toverhazelaar met roodbruine bloemen. Na de bloei vormt Hamamelis intermedia ‘Diana’ doosvruchten.
Deze rode toverhazelaar is een bladverliezende sierheester die bloeit voordat het blad verschijnt in de periode februari-maart. Bij mooi weer kan deze rode toverhazelaar bevlogen worden door honingbijen.
De toverhazelaarsoort ‘intermedia’ is ontstaan uit een kruising tussen twee andere toverhazelaars: Hamamelis mollis uit China en Hamamelis japonica uit Japan.
De hoogte van Hamamelis intermedia ‘Diana’ bedraagt na een tiental jaren ongeveer 200 tot 250 cm. In het najaar krijgt deze rode toverhazelaar een gele herfstkleur.
De rode toverhazelaar staat het liefst op een zonnige plek of een plek met lichte schaduw op een waterdoorlatende bodem. Hamamelis intermedia ‘Diana’ komt het best tot zijn recht wanneer deze rode toverhazelaar als solitairplant, dus niet tussen andere struiken, aangeplant wordt.
Er bestaan verschillende mooie relatief nieuwe cultivars van Hamamelis intermedia waaronder Hamamelis intermedia ‘Arnhem’ met prachtige oranje bloemen en Hamamelis intermedia ‘Foxy Lady’ met prachtige rozerode bloemen.
Kijk hier voor een goed artikel over nieuwe toverhazelaars geschreven door Cor van Gelderen (Fa. Esveld, Boskoop)
Heptacodium miconioides is een vrijlaatbloeiende sierheester of meerstammige boom met de Nederlandse naam zevenzonenboom.
Heptacodium miconioides bloeit rijk met witte pluimvormige bloemen in het najaar en trekt tijdens de bloei ontelbare bijen en andere insecten.
Uiteindelijk kan deze uit China afkomstige zevenzonenboom wel 4.5 tot 5 meter hoog worden. Heptacodium miconioides is in 1907 ontdekt en pas in de tachtiger jaren van de vorige eeuw als tuinplant herontdekt.
De decoratieve parasolachtige groeiwijze maakt de zevenzonenboom geschikt om als solitair in een lage bodembedekker te worden gebruikt.
De herkomst van Hydrangea arborescens ‘Annabelle’
Hydrangea arborescens komt oorspronkelijk uit oostelijk deel van Noord-Amerika.
Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ in de tuin
Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ of Hydrangea ‘Annabelle’, is een hortensia met grote halve bolvormige bloemen met een doorsnede van wel 15-20 cm.
Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ bloeit op 1-jarig hout waardoor de bloemknoppen van deze hortensia niet kunnen bevriezen. Omdat de bloemen steriel zijn trekken ze echter geen bijen en vlinders.
De bolvormige tuilen van Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ zijn aanvankelijk groenig van kleur en verkleuren daarna wit. In het najaar of door te felle zon en verkleurt Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ naar lichtbruin. In de winterperiode kunnen de oude bloemen wel lang aan de struik blijven zitten.
Door allerlei tuinbladen is Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ heel populair geworden en toegegeven… onder de witte hortensia’s is het best een beauty.
Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ is wel windgevoelig en kan beter niet op winderige plaatsen aangeplant worden. Door regenwater worden de bloemen zwaar en buigen door. Aanhoudende buien zorgen ervoor dat de hortensia’s uit elkaar vallen en op de grond liggen. Inmiddels zijn er betere alternatieven voor deze problemen.
Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ combineren
Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ is een bladverliezende struik en de takken worden meestal beëindigd door een uitgebloeide bolvormige bloem. Wilt u Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ combineren dan kan dat het beste met een wintergroene onderbeplanting van bodembedekkers. Planten die hiervoor te gebruiken zijn Carex-soorten (zegge), Vinca minor-cultivars (kleine maagdenpalm of Liriope-soorten (leliegras), Euonymus-soorten (struikkamperfoelie) of Pachysandra terminalis-cultivars (schaduwkruid). De laatste is wel wat gevoeliger voor schimmel dus met mate toepassen. Halfwintergroen zijn oa. Geranium macrrorhizum-cultivars of Waldsteinia ternata (goudaardbei). De laatste heeft gele aardbei-achtige bloemen maar bedenk wel: deze plant bloeit in het voorjaar en is tijdens de bloei van Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ gewoon groen.
Onderhoud van Hydrangea arborescens ‘Annabelle’
In de winter kunnen de uitgebloeide takken op 20 cm boven de grond afgeknipt worden zodat Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ op een aantal ogen weer uit kan lopen.
Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ heeft vrij slappe takken die na een regenbui diep door kunnen hangen. Het is verstandig om deze bolhortensia binnen hagen te planten zoals beuk (Fagus) of venijnboom (Taxus). De hagen geven de bolhortensia de nodige steun.
Hydrangea paniculata ‘Limelight’, een pluimhortensia, is een vorm van Hydrangea paniculata. De pluimhortensia komt oorspronkelijk uit Oost-Azië waar de pluimhortensia voorkomt in het zuiden en oosten van China, Korea, Japan en het Russische eiland Sachalin. Daar groeit Hydrangea paniculata in bossen of tussen ander struikgewas. Hydrangea paniculata is voor het eerst beschreven door von Siebold in 1829 die veel planten verzamelde en naar Europa verzond.
Hydrangea paniculata ‘Limelight’ wordt 1 tot 5 meter hoog (afhankelijk van de snoei).
Aanvankelijk zijn de bloemen van Hydrangea paniculata ‘Limelight’, net als van de bolhortensia Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ lime-kleurig. Na een tijdje worden de bloemen wit waarbij Hydrangea paniculata ‘Limelight’ in het najaar rozerood wordt en ‘Annabelle’ bruin.
Hydrangea paniculata ‘Limelight’ staat graag op een zonnige tot halfbeschaduwde plek.
De eerste pluimhortensia is al beschreven door de Duitse botanicus von Sieboldt in 1829. De pluimhortensia komt van nature voor in bergachtige gebieden in het zuiden en oosten van China, in Korea, in Japan en het meest oostelijke deel van Rusland (Sakhalin).
Hydrangea paniculata ‘White Lady’ is een witbloeiende pluimhortensia of waterstruik waarbij de randen van de bloemetjes zijn gekarteld. De pluimen zijn vrij losjes.
De hoogte van deze fraaie pluimhortensia bedraagt doorgaans tussen de 150 en 200 cm maar Hydrangea paniculata ‘White Lady’ kan uiteindelijk, zonder snoei, wel meer dan 5 meter hoog worden!
Hydrangea paniculata ‘White Lady’ staat als waterstruik graag in de halfschaduw op een goede tuingrond die voldoende humus en vocht bevat.
Hydrangea paniculata ‘White Lady’ is volledig winterhard tot – 20 gr. C.
Ilex crenata ‘Convexa’ of Japanse hulst wordt regelmatig gebruikt als vervanger voor Buxus sempervirens, het palmboompje.
Opvallend kenmerk van Ilex crenata ‘Convexa’ zijn de kleine wintergroene blaadjes die iets bol staan en waaraan Ilex crenata ‘Convexa’ goed te herkennen is.
De bloei van Ilex crenata ‘Convexa’ is onopvallend en na de bloei vormt Ilex crenata ‘Convexa’ kleine zwarte bessen.
Ilex crenata ‘Convexa’ is goed winterhard en kan zowel in hagen als in ‘wolken’ gebruikt worden.
Tuinvogels waaronder mussen verschuilen zich graag in Ilex crenata ‘Convexa’ of in andere dichte hagen om aan roofvogels, zoals de sperwer, te ontkomen.
Lavandula angustifolia ‘Munstead’ is bekende en geurende winterharde lavendel met relatief grote zacht violette bloemen.
Lavandula angustifolia ‘Munstead’ staat net als alle lavendelsoorten graag op een warme zonnige plek in de tuin. Lichte schaduw wordt door Lavandula angustifolia ‘Munstead’ verdragen.
De hoogte van Lavandula angustifolia ‘Munstead’ bedraagt na enkele jaren ongeveer 60 cm.
Lavandula angustifolia ‘Munstead’ staat graag op een waterdoorlatende kalkrijke bodem. Lavandula angustifolia ‘Munstead’ heeft in de zomer niet veel water nodig.
Om Lavandula angustifolia ‘Munstead’ compact te houden moet Lavandula angustifolia ‘Munstead’ tweemaal gesnoeid worden: 1x in de lente en 1x direct na de bloei. De laatste snoeibeurt moet voor het invallen van de eerste nachtvorst gebeuren anders worden jonge scheuten door de vorst beschadigd. Snoei Lavandula angustifolia ‘Munstead’ uitsluitend in het jonge hout want bij het snoeien in het oude hout kan Lavandula angustifolia ‘Munstead’ geen nieuwe scheuten meer maken.
De geur van Lavandula angustifolia ‘Munstead’ schijnt sterker te worden wanneer Lavandula angustifolia ‘Munstead’ jaarlijks van goede kunstmest wordt voorzien.
Leycesteria formosa, Fazantenbes of grootmoeders oorbellen, komt oorspronkelijk uit Taiwan. In Australië staat de fazantenbes op de lijst van invasieve soorten dus enige voorzichtigheid is wel geboden.
De kleur van de eigenlijke bloemen van Leycesteria formosa is wit maar deze worden beschermd door rozerode schutbladeren.
Leycesteria formosa is een snelgroeiende opgaande struik met vele vertakkingen en een losse habitus. Leycesteria formosa wordt 120 tot 180 cm hoog/
Het groene blad van de fazantenbes is tegenoverstaand en 8 tot 20 cm lang. De bloemen van fazantenbes hangen, als oorbellen, en 3 tot 10 cm lang. Na de bloei vormt grootmoeders oorbellen groene bessen die later naar paarszwart verkleuren.
Ook in Europese tuinen kan Leycesteria formosa gaan woekeren en is het verstandig om een wortelbegrenzer toe te passen.
Leycesteria formosa ‘Jealousy’ is een struik, in het Nederlands meestal grootmoeders oorbellen of fazantenbes genoemd, met een opvallende hangende bloem en wordt tussen de 120 en 150 cm hoog. De bloemen van Leycesteria formosa ‘Jealousy’ verschijnen in de periode juli-september.
Het blad van Leycesteria formosa ‘Jealousy’ is groen met een zeem van rood.
De standplaats van de fazantenbes of grootmoeders oorbellen kan zonnig of halfschaduw zijn.
Leycesteria formosa ‘Jealousy’ is voldoende winterhard maar loopt doorgaans, na een stevige nachtvorst, gewoon weer uit.
Thymus vulgaris, echte tijm of gewone tijm, is een houtig wintergroen struikje met een geur die u vast wel kent. Thymus vulgaris wordt, naast andere tijm-soorten, veel gebruikt als keukenkruid. Thymus vulgaris komt oorspronkelijk uit het Middellandse zee gebied waar de echte tijm te vinden is op warme kalkrijke bodems.
Thymus vulgaris kan als bodembedekker gebruikt worden op zonnige plekken in de tuin maar natte winters kunnen net zo goed funest zijn voor deze aromatische plant.
Viburnum trilobum ‘Alfredo’ lijkt qua voorkomen en bloem erg op onze eigen sneeuwbal: de Gelderse roos (Viburnum opulus).
Viburnum trilobum komt echter van nature voor in het noordelijke deel van de Verenigde Staten van Newfoundland en westelijk tot Brits Columbia en zuidelijk tot de staat van Washington en oostelijk tot Noord-Virginia.
De sierwaarde en gebruikswaarde van Viburnum trilobum ‘Alfredo’ wordt vooral bepaald door de grote vitamine C rijke rode bessen die ’s winters nog lang aan de struik hangen.
De cultivar ‘Alfredo’ van Viburnum trilobum is gevonden op de Baily Nurseries (kwekerij) in Minnesota en vernoemd naar een werknemer van het bedrijf.
Viburnum trilobum ‘Alfredo’ wordt een meter of 2 hoog, groeit langzaam en heeft een dichte bladstructuur. Viburnum trilobum ‘Alfredo’ is bovendien winterhard met een prachtige rode herfstkleur!
Vinca minor ‘Gertrude Jekyll’ is een wit bloeiende kleine maagdenpalm. De kleine maagdenpalm, vinca minor, is inheems in Zuidwest- en Centraal- Europa tot de Krim en de Kaukasus. Daar groeit vinca minor op rotsachtige oevers en in bossen. In Nederland is de echte kleine maagdenpalm algemeen maar deze soort is al voor 1500 n. Chr. ingevoerd en vooral verwilderd.
Net als vinca minor bloeit Vinca minor ‘Gertrude Jekyll’, vernoemd naar een bekend Engelse tuinarchitecte, voornamelijk in de periode februari-april.
Vinca minor ‘Gertrude Jekyll’ is wintergroen en geschikt als bodembedekker op halfbeschaduwde of beschaduwde plaatsen.
De lilakleurige bloemen van Vitex agnus-castus lijken in eerste instantie sterk op de bloemen van een vlinderstruik maar de vorm van het blad wijkt af. Het blad van Vitex agnus-castus is handvormig samengesteld en bestaat uit 5-7 smalle blaadjes. Het blad van de Buddleja of vlinderstruik is lancetvormig met een gezaagde rand.
Van origine komt Vitex agnus-castus of monnikspeper uit het Middellandse zee zeegebied en ten oosten daar van tot in Centraal-Azië.
Vitex agnus-castus of monnikspeper wordt ongeveer 170 cm hoog en wordt minstens net zo breed.
Vitex agnus-castus bloeit voornamelijk in de periode september-oktober maar de bloei begint soms ook al in augustus.
In de tuin kan Vitex agnus-castus gebruikt worden als solitairstruik in een lage beplanting. Vitex agnus-castus stelt een beschutte maar zonnige standplaats op prijs want de monnikspeper kan behoorlijk invriezen. Meestal herstelt Vitex agnus-castus zich na de vorst goed vanuit de basistakken.