Slangenbaard (Ophiopogon planiscapes 'Niger')
Slangenbaard (Ophiopogon planiscapes 'Niger') is een zwartbladige variant van de oorspronkelijke soort Ophiopogon planiscapes. Deze plant was is echter groenbladig en komt van nature voor op open en beboste hellingen in het centrale en zuidelijke deel van Japan. De kweekvorm is ook bekend als 'Kokuruyu', 'Black Dragon', 'Nigra' of 'Nigrescens'. Naast slangenbaard komen ook de namen mondogras en zwart leliegras voor. Slangenbaard is eigenlijk geen echt gras maar daar doet het blad wel aan denken.
De familienaam Ophiopogon is afgeleid uit twee Griekse woorden. 'Ophis' betekent 'slang' en 'pogon' betekent 'baard'.
Plantbeschrijving van slangenbaard Ophiopogon planiscapes 'Niger'
Slangenbaard is een wintergroen pruikachtig plantje met zwarte grasachtige bladeren van ongeveer 20-30 cm hoog. Deze slangenbaard breidt zich langzaam uit met bovengrondse of ondergrondse witte wortels, stolonen genoemd.
De slangenbaard bloeit met kleine witte klokvormige bloemen die een lichte zweem van een paars hebben. De bloei van bloemen die in clusters aan bladloze stengels staan valt in de zomermaanden. Daarna volgend de zwarte glimmende bessen die de vorm en grootte hebben van kleine olijven.
Slangenbaard is een sterke plant die zowel in de zon als in de halfschaduw en schaduw nog goed groeit. De bodem moet wel voldoende waterdoorlatend zijn.
In de tuin kan slangenbaard (Ophiopogon planiscapes 'Niger') gemengd worden met andere lage schaduwplanten maar een onderbeplanting van een wat grotere plant in een port of plantenbak op het terras is ook denkbaar.
Slangenbaard Ophiopogon planiscapes 'Niger' combineren
Slangenbaard Ophiopogon planiscapes 'Niger' is goed te combineren met purperklokjes (Heuchera), schuimbloem of schuimkaars (Tiarella) of Heucherella met een lichtgroen of lichtbruin blad. Maar er zijn ook andere laagblijvende schaduwplanten die goed samengaan met het zwarte grasachtige blad van deze slangenbaard. Bijvoorbeeld: leliegras (Liriope), zenegroen (Ajuga), slaapkamergeluk (Soleirolia), lage varensoorten, cyclamen.
Maak een Schetsafspraak
Heeft u hulp nodig bij het maken van een tuinontwerp en/of samenstellen van het beplantingsplan? Maak een afspraak met de Schetsservice!
Wat vindt u nog meer interessant?
Industriële tuin of stoere tuin
Kerstroos - Helleborus niger
Olijfwilg - Elaeagnus ebbingei
Vingerplant - Fatsia japonica
Tuinplantenoverzicht
Slangenbaard (Ophiopogon planiscapus 'Niger') – Een decoratieve bodembedekker met diepzwarte bladeren
Inleiding
Slangenbaard (Ophiopogon planiscapus 'Niger') is een opvallende, wintergroene bodembedekker die vooral bekend staat om zijn unieke, diepzwarte bladeren. Deze sierlijke plant is ideaal voor contrastbeplanting in borders, rotstuinen en moderne tuinontwerpen. Dankzij de sterke, compacte groei en het geringe onderhoud is deze vaste plant een populaire keuze voor zowel kleine als grote tuinen. In dit artikel ontdek je alles over de verzorging, standplaats, snoei en combinatiemogelijkheden van deze bijzondere sierplant.
Kenmerken van Slangenbaard (Ophiopogon planiscapus 'Niger')
Deze vaste plant behoort tot de Asparagaceae-familie en is afkomstig uit Oost-Azië. Hij groeit traag en vormt dichte pollen die tot 20-30 cm hoog worden. De plant spreidt zich langzaam uit via ondergrondse wortelstokken en zorgt voor een strakke, laagblijvende bodembedekking. Het donkere, bijna zwarte blad maakt deze plant uniek in zijn soort en een waardevolle toevoeging aan elke tuin.
Bladeren en groeiwijze
Het blad van slangenbaard is smal, grasachtig en diep purperzwart. De plant heeft een elegante, overhangende groeiwijze, waardoor hij ideaal is als bijvoorbeeld bodembedekker of randbeplanting. De bladeren behouden hun kleur het hele jaar door, wat zorgt voor een aantrekkelijk winterbeeld.
Bloei en bestuiving
In de zomer, meestal van juli tot september, bloeit Ophiopogon planiscapus 'Niger' met kleine, klokvormige lila tot lichtpaarse bloemen. Deze verschijnen op korte stelen boven het blad en voegen een subtiele sierwaarde toe. Na de bloei kunnen zich glanzend zwarte bessen vormen, wat extra decoratief is.
Standplaats en bodemvoorkeur
Slangenbaard gedijt het beste in halfschaduw tot schaduw maar heeft een voorkeur voor vochtige, goed doorlatende grond. Hij verdraagt droge periodes redelijk goed zodra hij goed is gevestigd, maar heeft ook baat bij een constante vochtigheid. De plant groeit goed en compact in zure tot neutrale grond en is dus ook geschikt voor potten en verhoogde borders.
Aanplanttips voor Slangenbaard (Ophiopogon planiscapus 'Niger')
Volg deze stappen voor een succesvolle aanplant:
- Kies de juiste standplaats – Halfschaduw tot schaduw voor de beste bladkleur.
- Bodemvoorbereiding – Gebruik goed doorlatende, humusrijke grond.
- Plantafstand – Houd 7-9 planten per vierkante meter voor een dichte bodembedekking.
- Begeleiding van de plant – Combineer met lichtere planten voor een mooi contrast.
- Water geven – Geef regelmatig water in droge periodes.
- Mulchen – Een mulchlaag helpt om vocht vast te houden en onkruid te onderdrukken.
Onderhoud en verzorging
Slangenbaard is een onderhoudsarme plant die weinig snoei nodig heeft. Eventueel kunnen oude bladeren in het voorjaar worden verwijderd om de plant er fris uit te laten zien. Een lichte bemesting in het voorjaar kan helpen bij de groei en kleurintensiteit.
Belangrijke onderhoudstips:
- Knip dode bladeren weg in het voorjaar voor een nette uitstraling.
- Vermijd langdurige droogte door regelmatig water te geven in warme periodes.
- Mulch rond de planten om de grond vochtig te houden.
- Geschikt voor zowel volle grond als potcultuur.
Plantadvies en combinaties
Slangenbaard laat zich goed combineren met planten die contrasterende kleuren en texturen hebben. Goede combinaties zijn:
- Hosta (Hosta spp.) – Voor een mooi contrast met groot, frisgroen blad.
- Varens (Dryopteris, Polystichum) – Ideaal voor schaduwrijke beplanting.
- Heuchera (Purperklokje) – Geeft een levendig kleurenpalet.
- Hakonechloa macra (Japans siergras) – Zorgt voor een dynamische combinatie.
- Astilbe – Voor extra structuur en bloei in vochtige borders.
Veelgestelde vragen over Slangenbaard (Ophiopogon planiscapus 'Niger')
1. Hoe snel groeit slangenbaard?
Deze plant groeit traag en breidt zich langzaam uit via wortelstokken.
2. Is slangenbaard winterhard?
Ja, hij is winterhard tot -15°C en blijft in de winter groen.
3. Kan slangenbaard in een pot groeien?
Ja, hij doet het goed in potten mits de bodem goed doorlatend is.
4. Moet slangenbaard gesnoeid worden?
Snoei is niet nodig, maar oude bladeren kunnen in het voorjaar worden verwijderd.
5. Wanneer bloeit slangenbaard?
Van juli tot september met subtiele paarse bloemen.
6. Trekt slangenbaard insecten aan?
De bloemen trekken bestuivers zoals bijen en hommels aan.
7. Kan slangenbaard in de volle zon groeien?
Hij kan volle zon verdragen, maar de beste bladkleur ontstaat in halfschaduw.
8. Hoe bescherm ik slangenbaard tegen extreme kou?
In strenge winters kan een mulchlaag helpen om de wortels te beschermen.
9. Wat is de beste bemesting voor slangenbaard?
Een organische meststof in het voorjaar helpt bij de groei.
10. Kan slangenbaard gecombineerd worden met andere bodembedekkers?
Ja, hij combineert goed met varens, heuchera en hosta’s.
Bekende cultivars van Slangenbaard (Ophiopogon planiscapus)
| Cultivar | Beschrijving |
|---|---|
| Ophiopogon planiscapus 'Nigrescens' | Nog dieper zwart blad dan 'Niger'. |
| Ophiopogon japonicus | Groenbladige variant met een meer grasachtige uitstraling. |
| Ophiopogon 'Silver Mist' | Bonte variant met wit gestreept blad. |
| Ophiopogon umbraticola | Compacte groeier, geschikt voor schaduwrijke plekken. |
| Ophiopogon 'Kyoto Dwarf' | Een dwergvariant met fijne textuur. |
Conclusie
Slangenbaard (Ophiopogon planiscapus 'Niger') is een unieke, wintergroene bodembedekker die met zijn diepzwarte bladeren zorgt voor een opvallend contrast in borders en tuinontwerpen. Hij is onderhoudsarm, winterhard en veelzijdig in gebruik, waardoor hij een populaire keuze is voor zowel moderne als klassieke tuinen. Dankzij de langzame groei en decoratieve uitstraling is deze plant ideaal voor schaduwrijke en halfzonnige locaties.
