Hoe maak je zelf een houten pergola?
Inleiding
Wil je je tuin verfraaien en een gezellige, schaduwrijke plek met een houten pergola creëren? Een houten pergola is een mooie toevoeging voor iedere tuin! Niet alleen biedt het beschutting tegen de zon, maar het geeft je tuin ook een stijlvolle en natuurlijke uitstraling. Bovendien zorgt een houten pergola voor een beschutte plek waar je in de zomer heerlijk kunt ontspannen. In dit artikel lees je stap voor stap hoe je dus zelf een houten pergola kunt maken. Of je nu een ervaren klusser bent of net begint, met dit duidelijke stappenplan en handige tips bouw jij in no-time je eigen houten pergola.
Wat is een pergola?
Een pergola is een constructie die bestaat uit verticale staanders met horizontale balken erbovenop. Deze houten balken worden ook wel ‘ruiters’ genoemd. Een houten pergolaconstructie kan dienen als decoratief element, als ondersteuning voor klimplanten of als schaduwplek in de tuin. Daarentegen biedt een pergola geen volledige overkapping, maar kan deze wel voorzien worden van doek of klimplanten voor extra beschutting. Houten pergola’s zijn er in verschillende stijlen en maten en kunnen tegen een muur worden geplaatst of vrijstaand zijn.
Voordelen van een houten pergola
- Creëert schaduw: Ideaal om een koel plekje te maken in je tuin.
- Verhoogt de esthetiek van je tuin: Een houten pergola zorgt voor een luxe en natuurlijke uitstraling.
- Ondersteuning voor planten: Klimplanten zoals druivenranken of clematis kunnen prachtig groeien langs de palen en balken.
- Verhoogt de waarde van je woning: Een goed gebouwde houten pergola kan de aantrekkelijkheid van je tuin maar ook van je huis vergroten.
- Flexibiliteit: Je kunt een houten pergola uitbreiden met een bijvoorbeeld een schaduwdoek, lamellen of zelfs een dak voor extra beschutting tegen regen en wind.
Welke houtsoort kies je voor een houten pergola?
Bij het bouwen van een houten pergola is de keuze van het hout erg belangrijk. Daarom geven wij hier enkele veelgebruikte houtsoorten met hun voor- en nadelen:
1. Geïmpregneerd vurenhout
- Voordelen: Betaalbaar, makkelijk te bewerken, goed bestand tegen vocht en schimmels.
- Nadelen: Heeft onderhoud nodig (regelmatig beitsen), minder duurzaam dan hardhout.
2. Douglas hout
- Voordelen: Natuurlijk duurzaam, warme uitstraling, relatief sterk en dus goed bestand tegen weersinvloeden.
- Nadelen: Kan na verloop van tijd vergrijzen maar is er ook kans op scheurvorming bij uitdroging.
3. Eikenhout
- Voordelen: Zeer sterk en duurzaam, luxe uitstraling, bestand tegen schimmels en insecten.
- Nadelen: Duurder, zwaar en lastiger te bewerken, kan looizuur afgeven dat vlekken veroorzaakt.
4. Hardhout (zoals bankirai of azobé)
- Voordelen: Extreem duurzaam, bestand tegen weersinvloeden maar ook onderhoudsarm.
- Nadelen: Prijzig, moeilijk te bewerken zonder gespecialiseerd gereedschap.
5. Western red cedar
- Voordelen: Lichtgewicht, duurzaam, natuurlijke oliën beschermen tegen schimmel en insecten.
- Nadelen: Duurder dan vuren of douglas, niet altijd eenvoudig verkrijgbaar.
Welke houtsoort je kiest, hangt af van je budget, de gewenste uitstraling en ten slotte de mate van onderhoud die je bereid bent uit te voeren.
Benodigdheden voor het maken van een houten pergola
Voor het maken van een houten pergola heb je de volgende materialen en gereedschappen nodig:
Materialen:
- Houten palen (bijv. geïmpregneerd hout of hardhout).
- Dikke houten balken.
- Beugels en schroeven.
- Betonmortel of betonpoeren (voor een stevige fundering).
- Korte schoren (voor extra stabiliteit bij een vrijstaande pergola).
- Waterpas.
- Touw en paaltjes (voor uitlijning).
- Optioneel: dakbedekking (bijv. latten, schaduwdoek of polycarbonaatplaten).
Gereedschappen:
- Boormachine.
- Schroefmachine.
- Zaag.
- Waterpas.
- Meetlint.
- Potlood.
- Grondboor of schep.
Stappenplan voor het bouwen van een houten pergola
Stap 1: Bepaal de locatie en afmetingen van de houten pergola
Voordat je begint, moet je bepalen waar je houten pergola komt en hoe groot deze moet zijn. Denk dus na over:
- De functie: Wil je een zithoek creëren of wil je schaduw over een terras?
- De afmetingen: Meet de ruimte op en bepaal hoe breed en hoe hoog de pergola moet worden zodat je daar je houtmaten op kunt baseren.
- De zonligging: Een strategische plaatsing zorgt voor optimale schaduw.
Stap 2: Maak een ontwerp en bereken de materialen
Teken een eenvoudig ontwerp op papier of gebruik een online tool om je houten pergola visueel te maken. Bepaal op basis hiervan vervolgens hoeveel houten palen en balken je nodig hebt.
Stap 3: Palen in de grond plaatsen met betonmortel of betonpoeren
Een stevige fundering is essentieel voor een stabiele pergola. Daarom is het belangrijk om de juiste methode te kiezen. Je kunt kiezen uit twee methoden: palen direct in de grond plaatsen met betonmortel of gebruik maken van betonpoeren. Hieronder worden beide methoden toegelicht zodat je een keuze voor de constructie kunt maken:
Methode 1: Palen in de grond met betonmortel
- Markeer de plek waar de palen komen met touw en paaltjes.
- Graaf gaten van ongeveer 50-60 cm diep, afhankelijk van de hoogte van je pergola.
- Plaats de palen in de gaten en gebruik een waterpas zodat ze recht staan.
- Giet betonmortel in de gaten rondom de palen en laat het daarna uitharden. Dit duurt minimaal 24 uur.
- Controleer na het uitharden of de palen stevig staan en recht zijn. Dit voorkomt zo scheve constructies.
Methode 2: Gebruik van betonpoeren
- Graaf gaten voor de betonpoeren. De diepte hangt af van de grootte van de poeren, maar gemiddeld is dit 60 cm.
- Plaats de betonpoeren in de gaten en zorg dat ze volledig waterpas staan.
- Vul de ruimte rondom de poeren aan met stabilisatiezand of beton voor extra stevigheid.
- Bevestig de pergolapalen aan de betonpoeren met metalen paalhouders. Dit voorkomt houtrot en verlengt ook de levensduur van de houten pergola.
Stap 4: Bevestigen van de draagbalken en schoren
Nadat de palen stevig staan, is het tijd om de draagbalken en schoren te bevestigen. Dit is een cruciale stap, omdat een stabiele constructie voorkomt dat de pergola bij harde wind beweegt of instort. Neem daarom de tijd om deze stap zorgvuldig uit te voeren.
- Zaag de draagbalken op maat en leg ze daarna bovenop de staanders.
- Bevestig de draagbalken met rvs beugels en rvs schroeven. Kortom zorg ervoor dat ze goed vastzitten.
- Plaats korte schoren tussen de staanders en de draagbalken voor extra stevigheid. Hierdoor wordt de stabiliteit van de constructie verbeterd.
- Controleer met een waterpas of alles recht is voordat je verdergaat. Dit voorkomt problemen in latere stappen.
Stap 5: Dakconstructie plaatsen
Om je houten pergola extra stevigheid en een fraai uiterlijk te geven, plaats je de dakconstructie:
- Bepaal de gewenste afstand tussen de dwarsbalken.
- Zaag de balken op maat en leg ze daarna met gelijke tussenruimtes op de draagbalken.
- Schroef de balken stevig vast aan de draagbalken.
- Indien gewenst, kun je schaduwdoek of polycarbonaatplaten toevoegen voor extra bescherming tegen zon en regen.
Stap 6: Afwerking en decoratie van de houten pergola
De laatste stap is het afwerken en decoreren van je houten pergola:
- Schuren en beitsen: Schuur het hout om splinters te verwijderen en breng beits of lak aan voor extra bescherming tegen weersinvloeden.
- Verlichting toevoegen: Installeer sfeerverlichting zoals LED-strips of lantaarns voor een gezellige ambiance.
- Klimplanten aanbrengen: Plant bijvoorbeeld klimrozen of blauwe regen voor een groene, natuurlijke uitstraling.
- Meubels en accessoires: Plaats comfortabele tuinmeubelen, gordijnen of hangmatten om de pergola daardoor extra gezellig te maken.
Veelgemaakte fouten bij het bouwen van een houten pergola
- Te ondiepe fundering: Zorg dat de palen stevig in de grond verankerd zijn, dus bij voorkeur met betonpoeren.
- Onnauwkeurig meten: Meet zorgvuldig om zo scheve constructies te voorkomen.
- Geen rekening houden met de wind: Zorg voor een stevige bevestiging en gebruik ook schoren om de stabiliteit te verbeteren.
- Gebruik van ongeschikt hout: Kies geïmpregneerd hout of hardhout voor een langere levensduur.
Veelgestelde vragen over het bouwen van een houten pergola
1. Welk type hout is het beste voor een pergola?
Hardhout zoals bankirai of geïmpregneerd vurenhout is een goede keuze. Hardhout is duurzamer, maar vurenhout is goedkoper en gemakkelijker te bewerken.
2. Hoe diep moeten de palen de grond in?
Voor een stevige fundering moeten de palen minimaal 50-60 cm diep de grond in. Gebruik betonmortel of betonpoeren voor extra stevigheid.
3. Moet ik een vergunning aanvragen voor een pergola?
In de meeste gevallen is een vergunning niet nodig als de pergola in de achtertuin staat en een bepaalde hoogte niet overschrijdt. Controleer echter altijd de lokale regelgeving.
4. Hoe zorg ik ervoor dat mijn houten pergola niet omwaait?
Door de palen stevig te verankeren met beton of betonpoeren en schoren te plaatsen tussen de draagbalken en staanders, voorkom je dus dat de pergola instabiel wordt.
5. Hoe kan ik mijn pergola beschermen tegen weersinvloeden?
Beits of lak het hout om het te beschermen tegen vocht en UV-stralen. Gebruik indien mogelijk hardhout dat van nature bestand is tegen weersinvloeden.
6. Kan ik een pergola tegen mijn huis plaatsen?
Ja, een pergola kan tegen een gevel of muur worden geplaatst. Zorg er dan voor dat de constructie stevig is verankerd en dat het water goed wordt afgevoerd om schade aan de muur te voorkomen.
7. Wat is het verschil tussen een pergola en een overkapping?
Een pergola bestaat uit open balken en biedt gedeeltelijke schaduw, terwijl een overkapping een dicht dak heeft dat volledig beschutting biedt tegen regen en zon.
8. Hoe kan ik mijn pergola mooier maken?
Je kunt klimplanten zoals blauwe regen (Wisteria) of bosrank (clematis) laten groeien langs de palen. Gebruik bijvoorbeeld bindbuis of tie-ribs om de klimplant vast te zetten. Daarnaast kun je ook verlichting, gordijnen of een schaduwdoek toevoegen voor extra sfeer en/of schaduw.
9. Hoeveel kost het aan materiaal om een pergola te bouwen?
De kosten variëren afhankelijk van de materialen en afmetingen. Een eenvoudige houten pergola kan tussen de €500 en €2000 kosten, afhankelijk van de houtsoort en extra opties.
10. Hoe lang duurt het om een pergola te bouwen?
Een eenvoudige basispergola kan binnen één weekend worden gebouwd, afhankelijk van je ervaring maar ook van het aantal mensen dat helpt.
Conclusie
Kortom, een houten pergola bouwen is een haalbaar project voor elke doe-het-zelver. Met de juiste voorbereiding, materialen en een duidelijk stappenplan geniet je binnen de kortste keren van een prachtige, zelfgemaakte houten pergola. Omdat een pergola niet alleen functioneel maar ook decoratief is, verhoogt het de uitstraling van je tuin aanzienlijk. Of je nu een gezellige zithoek of een groene oase wilt creëren, een houten pergola voegt ongetwijfeld waarde en sfeer toe aan je tuin.
Maak een Schetsafspraak
Heeft u hulp nodig bij het maken van een tuinontwerp en/of samenstellen van het beplantingsplan? Maak een afspraak met de Schetsservice!
Wat vindt u nog meer interessant?
Start met een goede tuinschets en tuinadvies
Handleiding Tuinontwerp maken
Vlonderterras: Alles wat je moet weten voor jouw tuin
Strakke moderne tuin
Tuinplantenoverzicht